35 خواص زرشک و عوارض آن برای بدن ، طبع، مصلح و کالری زرشک - وبلاگ خرید اینترنتی

به گزارش وبلاگ خرید اینترنتی، زرشک از جمله خوراکی هایی که در غذای ما ایرانی ها معمولا زیاد از آن استفاده می گردد. زرشک خواص و فواید زیاد و البته مضرات هم دارد. از جمله خواص درمانی زرشک می توان به یاری به درمان التهاب و از بین بردن انواع عفونت ها اشاره نمود. این میوه سرشار از بربرین و ویتامین C است. از خواص زرشک می توان به یاری به بهبود گلودرد و درمان سینوزیت و برونشیت اشاره نمود. در این مقاله از در مجله خبرنگاران به آنالیز خواص و فواید و مضرات زرشک برای سلامت بدن پرداخته ایم.

تاریخچه زرشک

اگر بخواهیم به تاریخچه زرشک بپردازیم باید بگوییم که این گیاه بومی در مناطقی از اروپا، آفریقا و آسیا رشد می نماید. قرن ها است که از زرشک در طب سنتی برای درمان مسائل گوارشی، عفونت ها و بیماری های پوستی استفاده می گردد.

درختچه زرشک دارای خارهای زیادی است که میوه آن به صورت خوشه ای بر روی شاخه ها رشد می نماید. در ایران میوه زرشک بیشتر در خراسان جنوبی برداشت می گردد. جمع آوری محصولات حاصل از درختچه کار سخت و زمان بری است.

تقریبا بیش از 500 گونه زرشک وجود دارد که در تیره زرشکیان قرار می گیرند. گاهی از انگور اورگون که از خانواده زرشک است نیز تحت عنوان زرشک اروپایی یا بربریس یاد می گردد. ریشه، پوست درخت و میوه زرشک همگی به صورت مجزا خاصیت های درمانی متفاوتی دارند.

مصریان باستان از زرشک برای درمان طاعون استفاده می کردند. در کشور هند از این میوه ترش برای درمان اسهال خونی استفاده می شد. در درمان گیاهی اروپایی از زرشک برای درمان مسائل کبد و صفرا استفاده می شد.

بنابراین می توان گفت که خواص درمانی زرشک از دوران بسیار گذشته در تاریخ برای پزشکان طب سنتی روشن بوده است. در ادامه خواص و مضرات زرشک را با هم مرور می کنیم.

انواع زرشک و خواص و مضرات آن

همان طور که گفته شد، زرشک بیش از 500 گونه دارد. با این حال انواع محدودی از آن در ایران و بسیاری از کشورها وجود دارد. تفاوت آب و هوایی و خاک هر منطقه تاثیر زیادی در شکل، نوع، خواص و ویژگی های ظاهری زرشک می گذارد. در ایران معمولا 2 نوع زرشک به رنگ های سیاه و قرمز وجود دارد. از این نوع زرشک ها معمولا در غذاها و نوشیدنی های ایرانی بسیار استفاده می گردد.

خواص و فواید زرشک سیاه

معمولا زرشک سیاه و زرشک قرمز خواص مشابهی دارند. با این حال گفته می گردد، زرشک سیاه به دلیل رشد در محیط کوهستانی از خواص و فواید بیشتری نسبت به زرشک قرمز برخوردار است.

دلیل خاصیت زیاد زرشک سیاه، ماده ای به نام بربرین است. این ماده برای بدن بسیار مفید است و باعث کاهش کلسترول و قند خون می گردد. بربرین موجود در زرشک سیاه، در سلامت قلب نیز تاثیر زیادی دارد.

خواص و فواید زرشک قرمز

زرشک قرمز متداول ترین نوع از زرشک است که خود انواع مختلفی دارد. زرشک کوهی، پفکی و دانه اناری در دسته زرشک های قرمز قرار می گیرند. تفاوت انواع مختلف زرشک قرمز در روش های نگهداری و خشک کردن آن است.

به عنوان مثال زرشک پفکی معمولا با شاخه از درخت چیده می گردد. این نوع زرشک در انبارهای خنک نگهداری می گردد تا فرآیند خشک شدن به طور کامل سپری گردد. پس از آن طی مراحل ویژه ای شاخه ها از زرشک خشک شده جدا می شوند.

این نوع زرشک معمولا زمانی که خشک می گردد، ظاهری زیبا و مرغوب دارد. زرشک دانه اناری که گفته می گردد برای برطرف التهاب خواص زیادی دارد، معمولا از قسمت خوشه چیده می گردد. به همین خاطر این نوع زرشک سریع تر خشک می گردد.

زرشک پس از چیده شدن در برابر آفتاب قرار می گیرد. گاهی اوقات از روش های مصنوعی نیز برای خشک کردن زرشک دانه اناری استفاده می گردد. زرشک کوهی از جمله زرشک هایی است که به صورت خودرو رشد می نماید.

ارزش غذایی زرشک

میوه زرشک در کنار خواص و فواید و مضرات از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. یک وعده زرشک که شامل 28 گرم زرشک خشک می گردد، حاوی 89 کالری است. این مقدار از این میوه یک گرم پروتئین و یک گرم چربی دارد.

مقدار کربوهیدرات و فیبر آن به ترتیب 18 گرم و 3 گرم است. این مقدار زرشک چیزی معادل 213 درصد ارزش روزانه ویتامین C دارد. آهن موجود در آن 15 درصد ارزش روزانه را شامل می گردد. زرشک حاوی مقدار قابل توجهی روی، منگنز، مس و مواد معدنی است.

خواص و فواید زرشک

میوه زرشک حاوی چندین ترکیب مفید به ویژه بربرین است. بربرین به عنوان یک آنتی اکسیدان بسیار قوی عمل می نماید. بربرین باعث مدیریت بیماری هایی چون، عفونت های دندانی و می گردد.

1- زرشک سرشار از مواد مغذی و آنتی اکسیدان

زرشک میوه ای بسیار مقوی است که خواص و فواید نسبتا زیادی دارد. این میوه ترش غنی از کربوهیدرات، فیبر و چندین ویتامین و مواد معدنی دیگر است. به طور خاص یک منبع عالی از ویتامین C و آنتی اکسیدان محسوب می گردد.

این مواد باعث محافظت بدن در برابر آسیب های سلولی می شوند. آسیب های سلولی می توانند منجر به بیماری های قلبی و سرطان شوند. زرشک حاوی روی، منگنز و مس است. تمامی این مواد جزو مواد معدنی کمیاب هستند که نقش مهمی در ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری دارند.

رنگ قرمز روشن زرشک به دلیل وجود آنتوسیانین در آن است. آنتوسیانین ها رنگدانه های گیاهی هستند که باعث سلامت مغز و قلب می شوند.

2- ترکیبات گیاهی مفید برای قند خون و کلسترول

زرشک سرشار از بربرین است. بربرین عضوی از خانواده آلکالوئیدها است. آلکالوئیدها ترکیبات معروفی هستند که اثرات درمانی زیادی دارند. مطالعات نشان داده این ماده به عنوان یک آنتی اکسیدان قدرتمند عمل می نماید.

این ماده در مبارزه با آسیب سلولی ناشی از رادیکال های آزار بسیار موثر است. بربرین باعث کاهش قند و کلسترول خون می گردد. همین موضوع باعث جلوگیری از روند پیشرفت سلول های سرطانی می گردد. بربرین موجود در زرشک خواص و فواید زیادی در مبارزه با عفونت ها و اثرات التهابی در بدن دارد.

3- خواص و فواید زرشک برای مدیریت و کنترل دیابت

زرشک تاثیر زیادی در کنترل دیابت دارد. از جمله خواص و فواید زرشک می توان به ایجاد ثبات در سطح قند خون اشاره نمود. بربرین، انسولین را در مقدار قند خون تنظیم می نماید بنابراین می تواند در کاهش سطح قند موثر باشد.

مطالعات بر روی افرادی که دارای دیابت نوع 2 بودند، نشان داد که مصرف 1.5 گرم بربرین به مدت سه ماه منجر به کنترل و کاهش قند خون شده است. بربرین همان کار متفورمین در کنترل دیابت را انجام می دهد. بنابراین برای کسانی که دچار بیماری مزمن دیابت هستند بسیار مفید است.

4- درمان اسهال از جمله خواص و فواید زرشک

قرن هاست که زرشک برای استفاده می گردد. غلظت بالای بربرین به بدن شما یاری می نماید تا با جلوگیری از گیرنده های خاص، انتقال مدفوع به وسیله روده کاهش پیدا نموده و این موضوع باعث جلوگیری از اسهال می گردد.

بیماری اسهال گاهی ناشی از عفونت های بعضی باکتری ها است. بربرین در محافظت از بدن در مقابل باکتری ها بسیار موثر است. با مصرف زرشک که حاوی مقدار قابل توجهی بربرین است، قابل درمان است.

5- خواص زرشک برای پیشگیری از سندروم متابولیک

خوردن زرشک ممکن است به جلوگیری از سندروم متابولیک یاری کند. این سندروم باعث بروز خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت می گردد. به طور خاص از جمله فواید زرشک می توان به محافظت بدن از چاقی، افزایش قند خون، کلسترول، تری گلیسرید و فشار خون بالا اشاره نمود.

همه این ها از عوامل اصلی خطر در سندروم متابولیک هستند. زرشک علاوه بر کاهش عوامل خطر سندروم متابولیک به کاهش استرس اکسیداتیو در کسانی که قبلا به این بیماری ها مبتلا شده اند، یاری می نماید. استرس اکسیداتیو در نتیجه آسیب سلولی ناشی از رادیکال های آزاد اتفاق می افتد.

6- فواید و خواص زرشک برای سلامت دندان

مطالعات نشان داده از جمله فواید و خواص زرشک مقابله با التهاب است. بنابراین مصرف این میوه ممکن است به درمان بیماری های التهابی دندان مانند التهاب لثه یاری کند. التهاب لثه با تجمع پلاک، تورم و تحریک لثه همراه است.

7- اثرات ضدسرطانی از خواص و فواید زرشک

از جمله خواص و فواید زرشک می توان به اثرات ضد سرطانی آن اشاره نمود. بربرین به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل نموده و به مبارزه با آسیب اکسیداتیو مرتبط با توسعه سرطان می پردازد. بربرین باعث مرگ سلول های سرطانی می گردد. این ماده از تکثیر سلول های سرطانی نیز جلوگیری می نماید.

8- درمان آکنه از جمله خواص و فواید زرشک

آکنه یک بیماری پوستی است که با برجستگی و جوش های ملتهب تعیین می گردد. ترکیبات موجود در زرشک با مبارزه با التهاب و عفونت ها در درمان آکنه بسیار تاثیرگذار هستند. تحقیقات نشان داده عصاره زرشک در کاهش جوش ها و درمان آکنه بسیار موثر است.

9- درمان پسوریازیس با مصرف زرشک

تحقیقات نشان داده مصرف زرشک و یا عصاره آن در درمان پسوریازیس که یک بیماری خود ایمنی مزمن است، بسیار تاثیر گذار است. مصرف سه بار در روز زرشک تاثیر چشمگیری در درمان این بیماری دارد.

10- خواص زرشک برای عفونت های مجاری ادرار و دستگاه گوارش

یکی از مزایا، خواص و فواید سلامتی زرشک، است. زرشک به دلیل این که حاوی مواد ضدباکتریایی و ضدقارچی است، تاثیر زیادی در درمان عفونت های دستگاه گوارش دارد.

11- خواص زرشک برای درمان گلودرد

مطالعات نشان داده است که زرشک و مواد موجود در آن در بسیار تاثیرگذار هستند. بعضی معتقدند این میوه ترش در خفیف نیز بسیار موثر است. دلیل این موضوع مقدار بالای ویتامین C و ویتامین های گروه B در زرشک است.

12- خواص و فواید زرشک برای سلامتی چشم

زرشک برای سلامت چشم بسیار مفید است. بربرین موجود در این میوه می تواند به بهبود دید یاری کند. این ماده باعث جلوگیری از تخریب ماکولا در چشم می گردد.

13- خواص زرشک تازه برای کبد چرب

مصرف زرشک به و سم زدایی خون یاری می نماید، البته زرشک در درمان مسمومیت های غذایی و اسهال نیز مؤثر است. به یاد داشته باشید که مصرف زرشک به عنوان دارو باید زیر نظر متخصص طب سنتی باشد تا از تداخل آن با بعضی داروها و یا ایجاد عوارض پیشگیری گردد.

همانطور که در بالا اشاره نمودیم ماده اصلی موجود در زرشک بربرین نام دارد که به ترشح صفرا در کبد یاری نموده و به عنوان یک ملین خفیف عمل می نماید. این ماده باعث می گردد فرآیند گوارشی بهبود پیدا کند. می توان این مورد را از خواص زرشک قرمز برای کبد به حساب آورد.

14- خواص آب زرشک برای ریه

می تواند ریه را از سموم پاک کند و عملکرد آن را بهبود ببخشد. بر اساس پژوهش ها و آزمایش های صورت گرفته، بریرین موجود در زرشک، با مقابله نموده و رشد سلول های سرطان ریه را متوقف می نماید. محققان معتقدند که بربرین دو فرآیند کلیدی پیشرفت سرطان ریه، یعنی تکثیر سلولی و جابه جایی آنها را مهار می نماید.

سایر خواص زرشک قرمز

از جمله خواص زرشک می توان به خاصیت ضدتشنجی، ضدمیکروبی و خواب آوری آن اشاره نمود. از زرشک برای درمان دیسانتری و مسائل کبد و صفرا نیز استفاده می گردد. در کشور روسیه در طب سنتی از این گیاه برای درمان خونریزی های غیر طبیعی رحم استفاده می شد. این ماده غذایی در پاکسازی کبد و کیسه صفرا بسیار تاثیرگذار است. بربرین، با یاری به ترشح صفرا باعث دفع کلسترول اضافی در بدن می گردد.

مضرات احتمالی مصرف زرشک

استفاده از زرشک در کنار خواص و فواید زیادی که به همراه دارد گاهی با مضرات و عوارض جانبی احتمالی نیز همراه است. در کنار خواص زرشک یکی از مضرات زرشک این است که مصرف بیش از حد زرشک باعث ایجاد حالت گیجی و افت فشار خون می گردد. گاهی اوقات مصرف زیاد این میوه باعث معده درد، کمر درد و حتی تب می گردد.

در صورتی که با چنین علایمی روبرو شدید، بهتر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. گفته می گردد بهتر است به نوزادان زرشک یا مواد غذایی حاوی زرشک داده نگردد. بربرین موجود در این میوه باعث اختلال در عملکرد کبد در نوزادان می گردد.

روش نگهداری از زرشک

زرشک خشک را می توانید در یخچال نگهداری کنید. اما برای نگهداری از زرشک تازه بهتر است پس از خرید آن را به طور کامل بشویید. پس از این که آب زرشک رفت می توانید آن را در یک ظرف پلاستیکی قرار داده و در فریزر نگهداری کنید.

زرشک تازه را می توان برای ماه ها در فریزر نگهداری کرد، بدون آن که خواص و فواید زرشک از بین برود. زرشک تازه به هیچوجه یخ نمی زند و تغییری در طعم و مزه آن ایجاد نمی گردد.

زرشک و نحوه مصرف آن

علاوه بر مصرف خوراکی زرشک به دلیل خواص و فواید درمانی زرشک، از آن به شکل های مختلف برای مصرف درمانی استفاده می گردد. زرشک و بخش های مختلف این گیاه به صورت کپسول، عصاره مایع و حتی پماد در کشورهای مختلف جهان در دسترس است.

به صورت خوراکی این گیاه معمولا در غذا و چای مورد استفاده قرار می گیرد. گاهی آن را با آب ترکیب نموده و به صورت یک نوشیدنی ترش خوشمزه مصرف می نمایند. با این حال باید دقت داشت که بچه ها در مصرف این میوه ترش و خوشمزه زیاده روی ننمایند چرا که ممکن است بر روی سلامت کبد آن ها تاثیر مخرب بگذارد.

بسیاری از افراد از آب زرشک برای کاهش وزن و چربی سوزی استفاده می نمایند. اما باید توجه داشت که درست است آب زرشک تاثیر زیادی در چربی سوزی دارد، اما مصرف بیش از حد آن باعث کاهش شدید فشار خون و بی حالی و سرگیجه خواهد شد.