تغذیه در پیش گیری از پوکی استخوان چقدر نقش دارد؟ - وبلاگ خرید اینترنتی

به گزارش وبلاگ خرید اینترنتی، تغذیه ، نقش مهمی در پوکی استخوان به عهده دارد. افرادی که کلسیم کافی در رژیم غذایی آنها وجود ندارد و یا ویتامینD کافی دریافت نمی نمایند، در معرض ابتلا بیشتری هستند.

به گزارش وبلاگ خرید اینترنتی، پوکی استخوان یا استئوپروز حالتی است که در آن استخوان شنماینده شده و احتمال شکستگی با ضربات کوچک افزایش می یابد.

پوکی استخوان از گرفتاری های شایع در جوامع بشری است که بعد از سن 35 سالگی فرایند آن در انسان آغاز می گردد. حدود نیمی از زنان مسن تر از 45 سال و 90درصد زنان مسن تر از 75 سال به بیماری پوکی استخوان مبتلا می شوند.

مردان مسن هم به پوکی استخوان دچار می شوند که البته میزان ابتلای آنان کم تر از زنان است. به طور تقریبی از هر 3 زن یک نفر و ازهر دوازده مرد یکی به پوکی استخوان دچارمی شوند. این امر در سال ، منجربه ده ها هزار شکستگی ناتوان نماینده، در مبتلایان می گردد که متاسفانه تعداد اندکی از مبتلایان به پوکی استخوان مورد آنالیز و ارزیابی قرار می گیرند.

این شکستگی ها به طور عمده دراین نواحی رخ می دهد: گردن، استخوان ران، مهره های ستون فقرات و استخوان های مچ دست حتی گاهی شکستگی های خود به خود مهره ها، گردن و استخوان ران هم دیده می گردد.

می توان بافت استخوانی را به زبان ساده به صورت زیر تقسیم کرد: استخوان انسان همچون یک ساختمان است که دارای اسکلت بندی، دیوار چینی و ملات بین آجرهاست. اسکلت این استخوان ها از رشته های قوی و محکمی به نام رشته های کلاژن تشکیل شده که مابین رشته ها را املاح کلسیم پرمی نماید. بعلاوه از آنجا که استخوان، بافتی زنده است ، محتوی میزان زیادی سلول های جوان و بالغ استخوانی است که وظیفه ساختن بافت استخوان ها را به عهده دارند.

پوکی استخوان عارضه ای است که با بالا رفتن سن به وجود می آید ، در نتیجه از استحکام بافت و املاح استخوانی کم شده و از مقاومت آن کاسته می گردد. استخوان انسان در دوران کودکی از خاصیت ارتجاعی برخوردار است و تحمل فشار زیاد را دارد و به تدریج سفت و محکم می گردد، این مسئله در سن 20 سالگی به اوج خود می رسد، بین سن 20 تا 35 سالگی استحکام استخوان ها به همان قوت باقی می ماند.

به همین خاطر ضربات شدید، مثل تصادفات می تواند منجر به شکستگی استخوان گردد اما از این سن به بعد، به تدریج و با سرعتی کم، از تراکم استخوان ها کم شده و با بالارفتن سن، پوک می شوند.

در زنان، بعد از سن یائسگی به دلیل توقف ترشح هورمون های زنانه و نقش مهم این هورمون ها در استحکام استخوان ها ، شیوع پوکی استخوان زیادتر می گردد.

چه کسانی در معرض پوکی استخوان قرار دارند؟

به طور تقریبی و با احتمال زیاد همه ما در معرض پدیده ناخوشایند پوکی استخوان قرار داریم.

·افراد مسن در معرض ابتلای بیشتری قرار دارند.

·عارضه پوکی استخوان در نزد خانم ها بعد از سن یائسگی بسیار شایع و زنان ، بیش از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند ، به ویژه اگر یائسگی زودرس در خانم ها ایجاد شده باشد.

·تحرک بدنی و ورزش ، باعث استحکام استخوان ها در هر سنی می گردد. عدم تحرک و استراحت زیاد باعث تحلیل و پوکی سریع استخوان ها می گردد و شکستگی استخوانی را بیشتر می نماید.

·گاه پوکی استخوان در برخی ازخانواده ها بیشتر دیده می گردد. بعلاوه در برخی از نژادها مثل برخی از نژادهای آسیایی این پوکی بیشتر است.

·تغذیه ، نقش مهمی در پوکی استخوان به عهده دارد. افرادی که کلسیم کافی در رژیم غذایی آنها وجود ندارد و یا ویتامینDکافی دریافت نمی نمایند، در معرض ابتلا بیشتری هستند.

· بعلاوه نتایج حاصل از مصرف سیگار و قهوه زیاد هم ، در پوکی استخوان ثبت شده است.

کسانی که خود سیگار می کشند، یاهمنشین سیگاری هاهستند، در معرض پوکی استخوان زودرس قراردارند و زنانی که سیگارمی کشند، دچار پوکی استخوان شدیدتری هستند.

· استفاده طولانی از کورتن ها و یا داروهای ادرارآور، می تواند باعث پوکی استخوان گردد. البته قابل ذکر است که مصرف یک یا چند آمپول کورتن در سال چنین اختلالی را ایجاد نمی نماید.

· افرادی که از برخی اختلالات هورمونی معین رنج می برند ، مثل پرکاری تیروئید وپارا تیروئید، کم کاری غددجنسی و بیماری کوشینگ در معرض ابتلای بالاتری به پوکی استخوان هستند.

آیا پوکی استخوان علامتی دارد؟

متاسفانه باید گفت پوکی استخوان قبل از بروز عوارض آن علامتی ندارد.علائم هنگامی ایجاد می گردد که شکستگی رخ داده باشد.

درد ناگهانی و شدید درستون فقرات ، می تواند از علائم شکستگی های ستون فقرات باشد. ممکن است شکستگی مهره، بدون درد اتفاق افتد و به صورت خمیدگی ستون فقرات و کاهش قد بیماردیده گردد. اگر چه عکس برداری با اشعه ایکس به تشخیص شکستگی یاری می نماید، ولی برای تشخیص زودرس آن روش مناسبی نیست.

پس بهتر است کلیه افرادی که درمعرض خطرپوکی استخوان قرار دارند، قبل از آغاز عوارض، مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت مبتلا بودن ، اقدامات پیش گیرانه صورت گیرد.

برترین روش برای تشخیص پوکی استخوان، سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری است. خوشبختانه امروزه برای سنجش تراکم استخوان دستگاه های جدیدی ساخته شده که می تواند با دقت نسبتاً زیادی، تراکم استخوانی و نسبت آن، با استخوان سالم و سن مناسب را میزان گیری نمایند.

آزمایش سنجش تراکم استخوانی بدون درد است و تنها چند دقیقه طول می کشد، بعلاوه احتیاج به آمادگی قبلی ندارد و در طی آن دارویی مصرف نمی گردد. این سنجش، پزشک را قادرمی سازد تا شدت پوکی استخوان را میزان گیری نموده ودرنتیجه استحکام استخوان را بسنجد.

بنابراین برترین روش پیشگیری از پوکی استخوان و عوارض آن، رعایت رژیم غذایی مناسب، فعالیت ورزشی مناسب و دوری ازعوامل یاری نماینده در افزایش پوکی استخوان، مانند استعمال دخانیات (به ویژه تمام موارد ذکر شده تا قبل از سن 35 سالگی) و ارزیابی های لازم برای معین میزان تراکم استخوانی است.

جلوگیری از پدیده پوکی استخوان

می توان با روش های بسیار ساده ای خطر پوکی استخوان را کاهش داد:

· با اطلاع از شرایط استخوان ها به ویژه در خانم ها دردوران نزدیک به یائسگی، از طریق مشورت با پزشک، به کار بردن روش تشخیص مناسب و در صورت احتیاج تجویز دارو های ویژه می توان از پیشرفت بیماری و عوارض حاصل از آن پیش گیری کرد.

·تغذیه مناسب ، از روشهای موثر برای پیش گیری پوکی استخوان است. غذای انسان باید محتوی پروتئین ، املاح کافی و ویتامین های لازم باشد، تا فرایند پوکی استخوان کندتر گردد.

برترین منبع کلسیم و پروتئین، شیر، پنیر، ماست و غذاهای دریایی به ویژه ماهی است.

کلسیم یکی از اجزای سازنده استخوان است وغذای روزانه هر فرد بالغ ، باید حداقل حاوی 1000 تا1200 میلی گرم کلسیم باشد. البته این میزان در زنان باردار ، شیرده، یائسه ، افراد مسن و بچه ها بیشتر بوده و بین 1500تا2000 میلی گرم است . همان طور که گفته شد، فرآورده های لبنی مانند شیر، ماست، کشک، قره قوروت، پنیر از منابع مهم و بسیار خوب کلسیم اند . سایر منابع حاوی کلسیم عبارتند از: سبزیجات برگ سبز ، کلم پیچ، شلغم، هویج، پرتقال ، انگور، توت فرنگی، خرمالو، زیتون، جعفری، اسفناج، کرفس، کشمش، بادام، پسته، گردو، حبوبات و غذاهای دریایی مانند ماهی به ویژه ماهی تن، کیلکا و ساردین.

در زیر به مقادیر تقریبی کلسیم در برخی از مواد ذکرشده اشاره می گردد:

نوع ماده غذایی میزان ماده غذایی میزان کلسیم به میلی گرم

شیر کم چرب یک لیوان 290

ماست کم چرب یک لیوان 415

پنیر 30 گرم 150

کشک 100 گرم 430

پسته 100 گرم 140

ماهی کنسرو شده با روغن 100 گرم 354

ماهی کنسرو شده بدون روغن 100 گرم 437

اسفناج 100 گرم 93

پرتقال یک عدد 56

لوبیای خشک خام 100 گرم 144

انجیر خشک 5 عدد 126

پوکی استخوان یکی از مهمترین عوارض کاهش مصرف کلسیم است و در صورت همراهی با عواملی مانند:کمبود ویتامینC، کمبود ویتامین D، درمان با استروئیدها (کورتون)، بی حرکتی و... برشدت آن افزوده می گردد. پس بیاییم با رعایت نکات زیر حافظ سلامتی استخوان ها وجلو گیری از پوکی استخوان خود ، در سن میانسالی و پیری باشیم.

1. هم اکنون که میزان احتیاج روزانه کلسیم خود را می دانید، سعی کنید به میزان لازم از مواد حاوی کلسیم در روز بهره ببرید، تا دچار کمبود میزان کلسیم نشوید. این ذخیره سازی به ویژه در دهه دوم و سوم بسیار پر اهمیت است. در صورتی که نمی توانید میزانلازم کلسیم را از فرآورده های غذایی طبیعی تهیه کنید ، برای جلوگیری از این بیماری نا خوشایند، سفارش می گردد، به مصرف ترکیبات مکمل غذایی موجود در بازار بپردازید.

2. ویتامین D برای سلامتی استخوان ها وجذب کلسیم لازم وضروری است. بنابراین زمانی را در بیرون از منزل بگذرانید، تا آفتاب بتواند پوست را برای ساختن ویتامین Dتحریک کند.

3. به طور منظم ورزش کنید. استخوان های اطفال با ورزش کردن ، محکم می شوند و رشد طبیعی خواهند داشت. البته افراد بالغ هم باید تحرک کافی داشته باشند. استراحت و عدم تحرک باعث تحلیل بافت استخوانی می گردد. برترین، مفید ترین و کم خرج ترین ورزش برای انسان های بالغ و به ویژه افراد مسن پیاده روی است. توجه داشته باشید که ورزش های تحمل وزن مثل پیاده روی نقش مهمی در رسوب کلسیم در استخوان ها دارند. ورزش هایی که فشار و تحمل استخوانی ندارند، کمتر از ورزش های تحمل وزن در این مسئله اثر مثبت دارند.

4. ازمصرف مواد افزایش دهنده پوکی استخوان مانند سیگار ، قهوه فراوان و ... خودداری کنید.

5. جایگزینی هورمون های زنانه ، در خانم های یائسه زیر نظر پزشک می تواند مانع پوکی استخوان زودرس گردد.

درمان پوکی استخوان

اگر پس از سنجش تراکم استخوان، معلوم شد که مبتلا به پوکی استخوان هستید، با نظر پزشک خود می توانید تحت درمان های زیر قراربگیرید: درمان های متفاوتی هم اکنون برای پوکی استخوان وجود دارد که هر کدام با توجه به شرایط بیمار برای وی انجام می گیرد. از جمله تجویز ترکیبات حاوی کلسیم و ویتامینD، تجویز ترکیبات فلوراید و دارو های کاهنده سرعت پوکی استخوان مانندEtidronale &Alendronale و... که تمام موارد ذکر شده بسیار پر خرج و گران هستند و تنها موارد اول یعنی کلسیم و ویتامینD قابل دسترس تر، کم هزینه تر و برای عموم قابل استفاده تراست.

در نهایت در نظر داشته باشید که تغذیه مناسب سرشار از کلسیم و پروتئین، فعالیت و دوری ازعدم تحرک و انجام ورزش های مناسب از زمان کودکی و نوجوانی، برترین و کم خرج ترین توشه و روش پیشگیری برای جلوگیری از پوکی استخوان است.

منبع: بهداشت نیوز